Czy zauważyłeś, że wszędzie, gdzie jesteś, znajdują się apteczki? Znajdziesz je w sklepach, w zakładzie pracy, niektórzy wożą je w samochodach. Czy posiadasz apteczkę na wypadek nagłych sytuacji i doświadczenia gwałtownej zmiany w życiu?
Nie możesz przewidzieć, że staniesz się bohaterem sceny, która całkowicie zmieni Twoje dotychczasowe życie. Nie jesteś w stanie przewidzieć sytuacji takich jak wypadek, powodujący znaczny uszczerbek na zdrowiu, diagnoza poważnej choroby lub nagła utrata pracy. Żyjemy w wymagającym, szybko obracającym się świecie, w którym jedyną pewną jest właśnie zmiana.
Oczywiście, że nie chcemy doświadczyć żadnej z tych sytuacji; a prawdopodobieństwo, że któraś z nich przydarzy się akurat nam, spychamy w najbardziej odległe zakamarki świadomości[1]. Nic dziwnego- są to najbardziej stresujące zdarzenia, jakie mogą zaistnieć w życiu człowieka. Niemniej jednak stresująca może być także zmiana odbierana, jako pozytywna: awans, ślub, oczekiwanie dziecka — takie sytuacje także mogą zdestabilizować nasze znane, przewidywalne (a tym samym bezpieczne) życie.
Co się z nami dzieje, kiedy staniemy w obliczu tak nieoczekiwanej, zaskakującej, stresującej, a czasami także dramatycznej sytuacji?
- niemal od razu może wystąpić ostra reakcja na stres, obejmująca zarówno fizjologiczne (takie jak ból brzucha, ucisk klatki piersiowej, kołatanie serca) jak i psychiczne objawy (poczucie nierealności zaistniałej sytuacji, dezorientację, wycofanie);
- może pojawić się silny lęk związany z niepewnością, czy zdołamy sobie poradzić i jak teraz będzie wyglądało, jak zmieni się nasze życie;
- możemy odczuwać trudne emocje, takie jak: bezradność, poczucie niesprawiedliwości, rozpacz, a nawet gniew.
Funkcjonowanie w świecie, który w jednej chwili przewrócił nam się do góry nogami, może na początku wydawać się niemożliwe. W takiej sytuacji najkorzystniej byłoby posiadać apteczkę, dzięki której zminimalizujemy negatywne konsekwencje takiej zmiany.
Co może pomóc w odnalezieniu się w nowej rzeczywistości i jakich 5 elementów, musi zawierać Twój zestaw bezpieczeństwa:
- Pozwól sobie na wszystkie emocje. Zaakceptuj odczucia, jakie Ci teraz towarzyszą. To, co czujesz, jest naturalną reakcją na sytuację, w jakiej się znalazłeś. Akceptacja i odpowiednia regulacja emocji jest o wiele korzystniejsza, niż unikanie ich lub rozpraszanie uwagi[2].
- Zadbaj o zaspokojenie wszystkich potrzeb fizjologicznych. Odwodnienie potęguje napięcie i niepokój[3], więc nawet jeśli dbanie o zdrowe nawyki jest ostatnią rzeczą, o której teraz myślisz- jedz regularnie, nawadniaj organizm i spróbuj odpocząć.
- Skorzystaj z sieci wsparcia. Wsparcie społeczne jest niezbędne do radzenia sobie w trudnych sytuacjach[4], dlatego nie bądź teraz sam. Porozmawiaj z kimś i zadbaj, aby ktoś był obok Ciebie w tych trudnych chwilach.
- Nie bój się skorzystać z pomocy specjalisty. Zdrowie psychiczne i fizyczne są tak samo ważne, dlatego warto zgłosić się po specjalistyczne wsparcie w kryzysie.
- Daj sobie czas. Być może nie wyleczy wszystkich ran, ale pozwoli nauczyć się żyć w nowej rzeczywistości. Znajdź w sobie źródło nadziei, bo nawet najgorsza burza kiedyś się kończy.
Zmian nie da się przewidzieć. Ale jedyne, co możesz zrobić dla siebie, aby żadna z nich nie doprowadziła Cię na skraj wytrzymałości psychicznej, to zaakceptowanie faktu, że zmiany… na pewno się pojawią. Nikt nie jest od nich wolny.
[1] Holmes T.H. Rahe R.H. (1967). “The Social Readjustment Rating Scale”. Journal of Psychosomatic Research 11(2): 213–218.
[2] McRae, K. Gross, J.J. (2020). Emotion regulation. Emotion, 20(1), 1–9.
[3] Lieberman HR i in Mild dehydration impairs cognitive performance and mood of men Br J Nutr 2011Nov.106(10) 1535-43
[4] Szymańska J. Sienkiewicz E. (2011). Wsparcie społeczne. Current Problems of Psychiatry 12(4)
