Jakiś czas temu bardzo modne stały się tzw. „treningi asertywności”. Zapisywały się na nie zarówno młode kobiety, które świadome mocy mówienie “nie” stosowały prawo odmowy o wiele rzadziej niż chciały oraz kobiety w kwiecie wieku, zmęczone wieloletnim podporządkowaniem się potrzebom innych. Dla wielu miała być to prosta droga do mówienia „nie” bez żalu i wyrzutów sumienia. I rzeczywiście — asertywną postawę można ćwiczyć, jednak problem jest złożony i nie ogranicza się jedynie do umiejętnego odmawiania. Wielu osobom asertywna komunikacja przychodzi z łatwością, a inni mimo prób często ponoszą porażki. Asertywne, umiejętne stawianie granic jest możliwe, ale wymaga poszanowania praw swoich i innych ludzi. Jak więc dobrze postawić granice i zadbać o własne potrzeby? Zapraszam do artykułu!
Dlaczego stawianie granic jest trudne?
Jeśli należysz do tej grupy ludzi, którym trudno jest zadbać o siebie, a potrzeby innych przedkładają nad własne, powinnaś zadać sobie pytania:
Dlaczego uważam, że powinnam być zawsze miła?
Czy to przynosi mi korzyści?
Czy czegoś się obawiam?
Czasami myślimy, że nie można inaczej, ale przyczyn naszych nieasertywnych zachowań może być wiele. Co może je wzmacniać? Badacze i psychologowie do najważniejszych czynników zaliczają:
- uczenie się przez obserwację najbliższych, tzw. modelowanie. Jeśli nasi opiekunowie w dzieciństwie pozwalali na złe traktowanie nas lub siebie możemy uważać, że to właściwe,
- poczucie, że nasze życie nie zależy od nas, nie możemy go kontrolować. Nasza bierność i poczucie życiowej niesprawiedliwości. Tym samym brak odpowiedzialności za siebie,
- błędne przekonanie, że nasze potrzeby są nieważne,
- próby zadowalania otoczenia, kosztem siebie samej. Często wynikające z doświadczenia odrzucenia. Niestawianie granic i niemówienie o swoich potrzebach.
Jak komunikować się z szacunkiem do siebie i innych?
Herbert Fensterheim zajmujący się tematem asertywnej komunikacji przedstawił w swojej książce[1] kilka praw, które warto poznać:
- Masz prawo komunikować swoje potrzeby, wyrażać opinie, mówić o uczuciach i emocjach, dopóki nie naruszasz granic innych, nie ranisz ich.
- Masz prawo wyrażać siebie, nawet gdy to kogoś rani, o ile Twoje zachowanie nie jest agresywne.
- Jeśli to, co robisz jest dobre dla innych, możesz dysponować swoim czasem, własnością, ciałem tak jak tego chcesz.
- Możesz prosić, bierz jednak zawsze pod uwagę prawo drugiej strony do odmowy.
- Jeśli sytuacja, w której się znalazłaś nie jest jasna, warto zawsze ją omówić.
- Masz prawo korzystać z tych praw.
Asertywność to przede wszystkim komunikacja bez barier. Jeżeli to, co ktoś mówi, robi, powoduje Twój dyskomfort, sprawia Ci przykrość – warto o tym powiedzieć. Będzie to nie tylko asertywne postawienie granic, ale też wyraz szacunku do kogoś i do siebie samej.
[1] Fensterheim H., Nie Mów „Tak”; Gdy Chcesz Powiedzieć „Nie”; Jak Nauczyć Się Asertywności
