Heraklit z Efezu powiedział, że jedyną stałą rzeczą w życiu jest zmiana. Słowa tego greckiego filozofa są wciąż aktualne, bo świat nie chce przestać się kręcić i nieustannie się zmienia.
CZYM JEST ŚWIAT VUCA?
W latach 80. XX wieku, po zakończeniu zimnej wojny, dla lepszego zrozumienia świata, ukuto termin VUCA. Jest to akronim pochodzący od słów Volatile (zmienny), Uncertain (niepewny), Complex (złożony) i Ambiguous (niejednoznaczny).
Model VUCA to rzeczywistość, w której tempo i niejednoznaczny kierunek zmian uniemożliwia przewidywanie przyszłych wydarzeń. Wiele problemów nakłada się na siebie, a dotychczasowe doświadczenia nie pozwalają na wyciąganie wniosków na przyszłość. To prowadzi do niepewności i utrudnia planowanie przyszłych działań.
Jednak ostatnio świat stał się wręcz chaotyczny i kompletnie nieprzewidywalny. VUCA już nie do końca trafnie opisuje aktualną sytuację, więc by lepiej zrozumieć przyszłość, powstało nowe określenie — BANI.
WITAJ W ŚWIECIE (do) BANI
BANI również jest akronimem i pochodzi od słów Brittle (kruchy), Anxious (niespokojny), Non-linear (nieliniowy) oraz Incomprehensible (niezrozumiały).
Nasza rzeczywistość jest krucha. System pozornie działa dobrze, lecz faktycznie może znajdować się na skraju rozpadu. W dobie globalizacji awaria danego sektora w jednym kraju może szybko rozlać się na cały świat, co doprowadzi do katastrofy.
Naturalną konsekwencją powyższego jest poczucie bezradności. Ludzie są niespokojni i bierni w podejmowaniu decyzji. Do tego dochodzi trudność w określeniu związków przyczynowo-skutkowych. Drobne decyzje mogą wiązać się z poważnymi konsekwencjami, widocznymi dopiero po latach. Np. dzisiejsze problemy z globalnym ociepleniem są wynikiem ustaleń sprzed 4 dekad. Brak logicznych i przewidywalnych następstw decyzji jest dla nas niezrozumiały. Paradoksalnie, dostęp do coraz większej ilości informacji wcale nam nie pomaga. Zamiast tego, prowadzi do przytłoczenia i dezorientacji.
JAK ŻYĆ W ŚWIECIE BANI?
Doświadczamy zmian we wszystkim, co znaliśmy do tej pory. Aby sprostać wyzwaniom, które stawia przed nami świat, musimy rozwijać odpowiednie kompetencje.
Krucha rzeczywistość wymaga rozwijania zdolności i zwiększania odporności. Z niepokojem poradzimy sobie z pomocą empatii i uważności. Nieliniowość wymaga kontekstu i zdolności przystosowania się. W tym, co niezrozumiałe pomoże przejrzystość i stawianie na intuicję.
Powyższe umiejętności zwiększą naszą świadomość i pomogą zrozumieć, co dzieje się wokół nas.
Bo niezależnie jaki akronim zastosujemy do aktualnej rzeczywistości (BANI czy VUCA) to co pomaga wytrwać i przetrwać to rozwijanie odporności psychicznej, poszerzanie świadomość by kontrolować emocje.