Często nie jesteśmy świadomi bagażu, z którym wchodzimy w dorosłość — tymczasem pierwsze więzi, tworzone z naszymi opiekunami, programują nas na określony sposób nawiązywania bliskich relacji w dorosłości.
Autorem tej koncepcji jest John Bowbly. Obserwując zachowania trzyletnich dzieci podczas krótkiej rozłąki z matką, zauważył istotne różnice reakcji. Na tej podstawie wyróżnił trzy style przywiązania:
1. Bezpieczny
Wcześniejsze doświadczania pozwoliły dziecku ufać, że rodzic je ochroni — dlatego, gdy matka opuściła pomieszczenie, widać było wyraźny niepokój i sprzeciw. Wiedziało, że może liczyć na jej adekwatną reakcję, dlatego wykorzystywało wszystkie dostępne narzędzia, aby ją przywołać. Po powrocie, od razu domagało się bliskości.
W dorosłości, osoby o tym stylu przywiązania:
- budują relacje na fundamencie zaufania, otwartości i poczuciu bezpieczeństwa,
- są skłonne odsłonić się przed partnerem – wiedzą, że zasługują na miłość i akceptację,
- są gotowe zaangażować się w związek,
- dążą do bliskości.
2. Unikowy
Dziecko, nauczone doświadczeniem, wiedziało, że w trudnej sytuacji musi radzić sobie samo. Gdy matka opuściła pomieszczenie, jego reakcja była niewielka. Po jej powrocie dziecko unikało jej, eksplorując otoczenie.
W dorosłości osoba o tym stylu przywiązania:
- jest pełna lęku przed zaangażowaniem,
- nie jest zdolna do zaufania,
- ma problem z okazaniem wsparcia partnerowi,
- czuje dyskomfort przy każdej próbie emocjonalnego zbliżenia się do niej,
- boi się współzależności.
Jest to osoba, która w okresie dzieciństwa nauczyła się, że okazywanie trudnych emocji jest nieefektywnym sygnałem do otrzymania wsparcia. Aby uniknąć cierpienia, zaczęła maskować negatywne uczucia, co skutkowało zwiększonym dystansem w dorosłych relacjach.
3. Lękowo-ambiwalentny
Dziecko sygnalizowało swój wyraźny protest, gdy matka opuściła pomieszczenie, jednak było bierne — nie poszukiwało jej ani nie było w stanie podjąć się innej aktywności. Po powrocie rodzica jednocześnie dążyło do bliskości i opierało się przed kontaktem.
W dorosłości osoba o tym stylu przywiązania:
- dąży do pełnego zjednania z partnerem,
- boi się utraty partnera. Obawy wynikają z braku poczucia bezpieczeństwa i niskiego poczucia własnej wartości; nie muszą być uzasadnione,
- wątpi w uczucia partnera i jest zazdrosna.
To osoby, które w dzieciństwie doznały niedostępności emocjonalnej rodzica. Jego niespójnie reakcje skutkowały skrajnością uczuć w dorosłości.
Wykształcony we wczesnym dzieciństwie styl przywiązania, odgrywa kluczową rolę w tworzeniu relacji partnerskich. Wg badań, bezpieczny styl wiąże się z większą satysfakcją ze związku, niż w przypadku pozostałych. Na szczęście, style przywiązania okazują się plastyczne, jeśli odpowiednio będziemy z nimi pracować.
Bibliografia:
- Simpson, J. A. (1990). Influence of attachment styles on romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology 59 (5), 971
- Candel, O. S i Turliuc, M. N. (2019). Insecure attachment and relationship satisfaction: A meta-analysis of actor and partner associations. Personality and Individual Differences 147, 190-199.
- Bowlby, J. (2020). Przywiązanie. Wydawnictwo Naukowe PWN.
